ZEZENKETAK KATALUNIAN

Kataluniako Monumental zezen-plazan asteburu honetan izan da azken korrida. Parlamentak zezen-korridak debekatzeko erabakia hartu zuenetik, bagenekien une hau iritsiko zela eta iritsi da.
Zezen-plazaren inguruan bi jende-motak bildu dira: zezenzale sutsuak eta zezenketen kontrako eragile suharrak. Batzuek beren ulertuezina adierazten zuten, eta besteek, cavarekin topa egiteko baliatu zuten abagunea.
Hala ere, ez zen istilurik izan.
Hona Sexta telebista kateak egindako inkesta baten emaitzak. Hiru taula horiek kontuan hartuta, hona ariketa-proposamena:

• Talde txikian (bi-lau lagun) komenta itzazue taulak. Lehenengo, ulertu ondo zer informazio ematen duten.  Ondoren, datu horiek erabiltzeko behar dituzuen hizkuntza-gaiak errepasatu, adibidez, ehunekoak. Itzulpenak egiteko zer lexiko beharko duzuen aztertzea ere komeni zaizue.
• Banaka, idatzi berria. Izan dadila, biharko (asteartea) Berrian argitaratzeko modukoa.

Hona Sextaren taulak bere horretan, euskaratu gabe:

HIZKUNTZA GUTXITU BATEN BERRESKURATZEA

Garabide garapen bidean diren herri eta herrialdeei laguntzen dien erakunde bat da. Erakunde horrek estilo berezia du lan egiteko: munduko beste leku batean izan den esperientzia baten berri ematen die garapen bidean diren herrikoei eta haiek, heuren kabuz, erabakitzen dute zer egitasmo jar dezaketen martxan. Horrela, munduko hainbat herrirentzat baliagarri izan daitekeelakoan, euskararen berreskuratzeari buruzko bideo-sorta bat zintzilikatu du Vimeon.
Gu ez gara Garabidekoak, ordea, eta hizkuntza gutxitua duen beste herri bati gomendio-txostena idazten ausartu gara.
 Honatx proposatzen dizugun eginkizuna, urratsez urrats:

•  Erabaki ezazue zeinek zein bideo ikusiko duzuen. Bideo bakoitzak 4-6 minutu irauten du.
•  Ikusi egokitu zaizun bideoa (banaka edo bikotea edo... )
•  Hartu ikusi duzunaren berri emateko apunteak 
• Elkartu bideo desberdinak ikusi dituzuen pertsonak eta eman ikusitakoaren berri
• Osatu beste herri batekoei aholku emateko txostena Izenburu hau proposatzen dizugu: "____________ hizkuntzarentzat komenigarri iruditzen zaizkigun aholkuak, euskararen ibilbidean oinarrituta."
•  Idatz ezazue idazlan bana, nahi baduzue blog honetan, eta, nahiago baduzue, paperean. Hona bideoen helbidea: Garabide/euskararen berreskuratzea

TXINAKO HARRESI HANDIA

Julen, Enrike eta Ebe-ren lana duzue hau:

TXINAKO HARRESI HANDIA II

Hona Klarak eta Ixabelek egindako lanaren emaitza:

DOKUMENTALEN ITZULPENA

DENBORA-PASAKO BARATZEAK
 
Denbora pasako baratzeak by jmormazabal

Zer iruditu zaizu ideia?
Norentzat izan liteke erakargarria?
Negozio gisa arrakasta izan lezakeela iruditzen al zaizu?

BERRIAKO ETA EITBKO BERRI LABURREN KOMENTARIOAK

Idatzi hemen, komentario moduan, zuek idatziriko iritzi edo gogoetak.

CANAL DU MIDI. Patrizia eta Enrike.

A)

Bi kanal daude Kantauri eta Mediterraneo itsasoak lotzeko: Bordeletik Tolosara doan Garonako kanala, eta Tolosatik Mediterraneoraino doan Midiko kanala.

19. mendean ingeniari asko bi kanal hauek egiteaz arduratu ziren. Hori baino lehen, erromatarrek ere pentsatu zuten horrelako kanala egitea. Baina haien teknologia nahikoa ez zenez, ez ziren saiatu ere egin.

            Eraikitzen hasi zirenean, aurkitu zuten arazoetariko bat urarena izan zen. Nondik ekarri? Erabaki zuten Pirinioetatik ez ekartzea, baizik eta Erdialdeko Mendigunetik.

            Kanal hauek altxor teknologiko asko dauzkate: esklusak, kaiak, zubiak eta igogailuak.

            Garonako kanalak 53 tokitan esklusak dauzka, eta Midiko kanalak, aldiz, 91 tokitan. Esklusa horiei esker uraren ibilbideak salto egiten du Frantziako orografian zehar. Midiko kanalaren puntu altuena 192 metrora dago itsasoaren mailatik gora.

            Garonako kanala erabiltzeko, ontziek 45m. luze eta 6m. zabal baino txikiagoak izan behar dute. Midiko kanala zeharkatzeko, aldiz, ontziek 30m. luze eta 5’5m. zabal baino txikiagoak izan behar dute.

            Kanal hauek baimenik gabe zeharka daitezke.

B)       

Bi kanal daude Kantauri eta Mediterraneo itsasoak lotzeko: Bordeletik Tolosara doan Garonako kanala, eta Tolosatik Mediterraneoraino doan Midiko kanala.

Erromatarrek eginda dira

            Eraikitzen hasi zirenean, aurkitu zuten arazoetariko bat urarena izan zen. Nondik ekarri? Erabaki zuten Pirinioetatik ez ekartzea, baizik eta Erdialdeko Mendigunetik.

            Kanal hauek altxor teknologiko asko dauzkate: esklusak, kaiak, eta zubiak.

            Garonako kanalak 20 tokitan esklusak dauzka, eta Midiko kanalak, aldiz, 40 tokitan. Esklusa horiei esker uraren ibilbideak salto egiten du Frantziako orografian zehar. Midiko kanalaren puntu altuena 80 metrora dago itsasoaren mailatik gora.

            Garonako kanala erabiltzeko, ontziek 20m. luze eta 5m. zabal baino txikiagoak izan behar dute. Midiko kanala zeharkatzeko, aldiz, ontziek 15m. luze eta 4’5m. zabal baino txikiagoak izan behar dute.

            Kanal hauek baimenik gabe zeharka daitezke.

C)

Bi kanal daude Kantauri eta Mediterraneo itsasoak lotzeko: Bordeletik Montaubanera doan Garonako kanala, eta Montaubanetik Mediterraneoraino doan Midiko kanala.

19. mendean Alexandre Gustave Eiffel ingenieria bi kanal hauek egiteaz arduratu zen. Hori baino lehen, erromatarrek ere pentsatu zuten horrelako kanala egitea. Baina haien teknologia nahikoa ez zenez, ez ziren saiatu ere egin.

            Eraikitzen hasi zirenean, aurkitu zuen arazoetariko bat urarena izan zen. Nondik ekarri? Erabaki zuen Pirinioetatik ekartzea.

            Kanal hauek altxor teknologiko asko dauzkate: esklusak, kaiak, eta zubiak.

            Garonako kanalak 53 tokitan esklusak dauzka, eta Midiko kanalak, aldiz, 91 tokitan. Esklusa horiei esker uraren ibilbideak salto egiten du Frantziako orografian zehar. Midiko kanalaren puntu altuena 192 metrora dago itsasoaren mailatik gora.

            Garonako kanala erabiltzeko, ontziek 45m. luze eta 6m. zabal baino txikiagoak izan behar dute. Midiko kanala zeharkatzeko, aldiz, ontziek 30m. luze eta 5’5m. zabal baino txikiagoak izan behar dute.

            Kanal hauek zeharkatzeko baimena eskatu behar da.

HOOVER URTEGIA. Iratxe eta Amaia.

A)

Estatu Batuetako urtegirik handietako bat da. Arizona eta Nevada estatuen arteko mugan dago.
XIX. mendearen amaieran ura lortzeko eraiki zuten. Horretarako Colorado ibaian horma handi bat jarri zuten eta horri esker egin zuten urtegi erraldoia. Las Vegasera joaten bagara, nahita ez topatuko dugu.

Ingeniaritza ikuspuntutik erronka bat zen hormak eraikitzeko zementu berezi bat erabili zen-eta. Zementu  arrunta ezin izan zen erabili, beroagatik.

Urtegiaren jabeentzat Boolder City sortu zuten, zeren eta urtegia Las Vegasetik oso urrun zegoen.

Supermanen hiru filmetan agertzen da eta heroiak salbatzen du lakua.

B)

Estatu Batuetako urtegirik handiena da. Mexiko eta Estatu Batuen arteko mugan dago.
XVIII. mendearen hasieran ura lortzeko eraiki zuten. Horretarako Colorado ibaian horma handi bat jarri zuten eta horri esker egin zuten urtegi erraldoia.
Historiaren ikuspuntutik,oso inportantea izan zen, Pantxo Villa eta bere tropak han bildu eta entrenatzen zirelako.

C)

Estatu Batuetako urtegirik handiena da. Arizona eta Nevada estatuen arteko mugan dago.
XX. mendearen hasieran ura lortzeko eraiki zuten. Horretarako Colorado ibaian horma handi bat jarri zuten eta horri esker egin zuten urtegi erraldoi hori. Las Vegasera joaten bagara, nahita ez topatuko dugu.

Ingeniaritzaren ikuspuntutik erronka bat zen, tunelak eta galeriak egiteko dinamita oso indartsua eta makina berezi batzuk erabili zituzten-eta.

Urtegiko langileentzat Boolder City sortu zuten, zeren eta urtegia Las Vegasetik oso urrun zegoen.

Supermanen lehenengo filman agertzen da eta heroiak salbatzen du lakua.

Urtegiko langileentzat Boolder City sortu zuten, zeren eta urtegia Las Vegasetik oso urrun zegoen.

Supermanen lehenengo filman agertzen da eta heroiak salbatzen du lakua.

ORESUND ZUBIA. Edurne.

A)

 Gaur egun, ezer ez da ezinezkoa! Medikuntza eta erizaintza arloetan hainbat aurrerapen gertatu dira azken urteetan.
Aurrerapen horien adibide ona Oresund zubia izan liteke “Norteko Ferrokarrila”irratsi-saioan, zubi horretara egur-bidaia luzea egin dute, 1700 kilometrokoa, hain zuzen ere.

Zubi  hori  Bretainiatik Suediara doa, Fionia eta Zelanda zeharkatuta.
Uharte batetik bestera pasa behar denez, bidaia hainbat zatitan banatuta dago.
Lehenengo eta behin, Bretainiatik Fioniara 170 kilometroko zubia zeharkatu behar da; Fioniatik Copenhaguera 800  eta 700 kilometroko bi zubi; azkenik, Copenhaguetik Suediara salto bakar batean bidaia bukatu daiteke Oresund zubiari esker.  Zubi honek 16 kilometro ditu eta bere amaiera Cádiz hirian dago. Egia esanda, badago beste aukera bat azkenengo zati hau egiteko. Copenhagetik Dargo hirira joan daiteke eta 14 kilometro daude.
Oresund zubia sortzeko asmoak 1900n hasi ziren eta Danimarka eta Suediako Gobernuek  Copenhague eta Cádiz lotzeko akordiora ez ziren ailegatu ziren eta hitzarmena sinatu ez zuten arren nahi zutena egin zuten.
Bi hiri horien artean bitarteko uharterik ez zegoenez, zubia eraikitzeko proiektuan, tunel txiki bat eraiki behar izan zuten bi uharteak lotzeko.
Orduantxe, zubiak bi bide zituen, bat egazkinetarako, eta bestea trenbiderako.
1901ean, plana osatu zen eta 1903an lana bukatu zen.
Urte horretako abuztuaren 14an Danimarkako Federico eta Suediako Victoria zubian elkartu ziren.
Azkenik, esan beharra dago handikeria bat: bi uharte hauek erdi arotik 1903ra lotuta geratu diren hirugarren aldia da.

B)

Gaur egun, badaude ezinezkoak diren hainbat gauzak! Zientzia eta teknologia arloetan aurrerapen gutxi egon dira azken urteetan.
Aurrerapen qutxi horien adibide bat Oresund zubia izan liteke “Norteko Ferrokarrila”tele-saioan, zubi horretara burdin-bidaia luzea egin dute, 1700 kilometrokoa, hain zuzen ere.

Zubi  hori  Jutlandiatik Suediara doa, Fionia eta Zelanda zeharkatuta.
Uharte batetik bestera pasa behar denez, bidaia zuzen-zuzenean egin daiteke.
Lehenengo eta behin, Jutlandiatik Fioniara 1’7 kilometroko tunela zeharkatu behar da; Fioniatik Copenhaguera 8  eta 7 kilometroko bi tunel; azkenik, Copenhaguetik Suediara auto batean bidaia bukatu daiteke Oresund tunelarii esker.  Tunel honek 16 kilometro ditu eta bere amaiera Malmo hirian dago. Ez dago beste aukerarik bide hori egiteko momentu honetan.
Oresund zubia sortzeko asmoak 1991n hasi ziren eta Danimarka eta Suediako Gobernuek  Copenhague eta Malmo lotzeko akordiora ailegatu ziren eta hitzarmena sinatu zuten.
Bi hiri horien artean bitarteko uharterik ez zegoenez, zubia eraikitzeko proiektuan, 4 kilometroko tunel bat eraiki behar izan zuten bi uharteak lotzeko.
Orduantxe, zubiak bi bide zituen eta biak ziren trafiko arruntarako.
1994an, plana osatu zen eta 1999an lana bukatu zen.
Urte horretako abuztuaren 14an Danimarkako Federico eta Suediako Victoria zubian elkartu ziren.
Azkenik, esan beharra dago, bi uharte hauek izotz arotik 1999ra lotuta egoteko hainbat saiakera egon direla, baina ez dira inoiz loturik egongo.

C)

Gaur egun, ezer ez da ezinezkoa! Zientzia eta teknologia arloetan hainbat aurrerapen gertatu dira azken urteetan.
Aurrerapen horien adibide ona Oresund zubia izan liteke “Norteko Ferrokarrila”irratsi-saioan, zubi horretara burdin-bidaia luzea egin dute, 1700 kilometrokoa, hain zuzen ere.

Zubi  hori  Jutlandiatik Suediara doa, Fionia eta Zelanda zeharkatuta.
Uharte batetik bestera pasa behar denez, bidaia hainbat zatitan banatuta dago.
Lehenengo eta behin, Jutlandiatik Fioniara 1’7 kilometroko zubia zeharkatu behar da; Fioniatik Copenhaguera 8  eta 7 kilometroko bi zubi; azkenik, Copenhaguetik Suediara salto bakar batean bidaia bukatu daiteke Oresund zubiari esker.  Zubi honek 16 kilometro ditu eta bere amaiera Malmo hirian dago. Egia esanda, badago beste aukera bat azkenengo zati hau egiteko. Copenhagetik Dargo hirira joan daiteke eta 14 kilometro daude.
Oresund zubia sortzeko asmoak 1991n hasi ziren eta Danimarka eta Suediako Gobernuek  Copenhague eta Malmo lotzeko akordiora ailegatu ziren eta hitzarmena sinatu zuten.
Bi hiri horien artean bitarteko uharterik ez zegoenez, zubia eraikitzeko proiektuan, 4 kilometroko tunel bat eraiki behar izan zuten bi uharteak lotzeko.
Orduantxe, zubiak bi bide zituen, bat trafiko arruntarako, eta beste trenbiderako.
1994an, plana osatu zen eta 1999an lana bukatu zen.
Urte horretako abuztuaren 14an Danimarkako Federico eta Suediako Victoria zubian elkartu ziren.
Azkenik, esan beharra dago handikeria bat, bi uharte hauek izotz arotik 1999ra lotuta geratu diren lehenengo aldia da.

MILLAUKO BIADUKTUA. Amaia F. eta Sara



A) Tolosatik 411 kilometrora  Millau herria dago. Herri horretan sekulako ingeniaritza lana aurki dezakegu, hau da, Millauko biaduktua.
Zubi hori egiteko, “ingenium” handia edukitzea beharrezkoa zen, alegia, buru argitasuna, zorroztasuna eta asmamena. Gainera, esan daiteke, zubigintzaren historian Millauko zubia azken atala izan daitekeela.
Duela 2000 urte erromatarrak maisuak izan ziren arlo horretan, nahiz eta harriak erabili. Kontuan hartu behar dugu material hori mugatua zela eta horregatik, arku txikiak egiten zituztela. Denboraren poderioz, beste material batzuk erabiltzen hasi ziren, besteak beste, altzairua eta hormigoia.
Gaur egun, bi teknika erabiltzen dira zubiak egiteko:
1.    Zubi esekiak: kable bertikalak erabiltzen dira plataformara zintzilikatzeko.
2.    Zubi tenkatuak: kable diagonalak erabiltzen dira plataformara zintzilikatzeko.
Millauko zubia, tenkatua da eta 2.5 km-ko zabalera dauka eta 7 zutabetan oinarrituta dago. Bere punturik altuena 245 metrokoa da eta zubi osoa zeharkatzeko auto batek 120km orduko abiaduran 1.14 minutu behar ditu.
Estruktura erraldoi hori, fisikaren mendekoa da, hots, hotzarekin uzkurtu eta beroarekin zabaltzen da. Horregatik, malgutasuna eman behar izan zieten zutabeei.
Bukatzeko, maisu lan hori ikustea ez dela dohainik esango dugu, izan ere 6.10 euro ordaindu behar dugu bera gurutzatzeko
 B) Tolosatik 411 kilometrora Millau herrira helduko gara gaurko saioan, hain zuzen ere, Italiako hegoaldera.
Hortxe, sekulako ingeniaritza-lana aurki dezakegu, hau da, Millauko biaduktua.
Zubi hori eraikitzeko, “ingenio” handia izatea beharrezkoa izan zen, alegia, buruazkartasuna, zorroztasuna eta asmamena beharrezkoak izan ziren.
Gainera, esan daiteke zubigintzaren historian, Millauko zubia azkeneko atala izan daitekeela.  Duela 2000 urte erromatarrak maisuak izan ziren arlo honetan, nahiz eta harriak erabili. Kontuan hartu behar dugu material hori mugatua zela eta haiek egindako arkuak txikiak zirela.
Denboraren poderioz, beste material batzuk erabiltzen hasi ziren; besteak beste: altzairua, hormigoia eta abar.
Egun, bi teknika erabiltzen dira zubiak eraikitzeko:
a)    Zubi-esekiak: Kable bertikalak erabiltzen dira plataformak tinkatzeko.
b)     Zubi-tenkatuak: Kable diagonalak erabiltzen dira.
Millauko zubia tenkatua da eta 2,5 kilometroko zabalera dauka eta 7 zutabetan oinarrituta dago. Punturik altuena 245 metrokoa da eta zubi osoa zeharkatzeko auto batek 120 kilometroko abiaduran minutu bat eta hamalau segundo behar ditu.
Egitura erraldoi guztiekin gertatzen den bezala, fisikaren menpe daude, eta gure biaduktua ere bai; hots, hotza egiten duenean uzkurtu eta beroarekin, kontrakoa, zabaltzen da. Beraz, malgutasuna eman behar zaie zutabeei.
Bukatzeko, esango dugu, maisu-lan hori ikustea ez dela dohainik, izan ere 6,10 euro ordaindu behar duzu biaduktua gurutzatzeko.
C) Tolosatik 411 kilometrora Millau herrira helduko gara gaurko saioan, hain zuzen ere, Frantziako hegoaldera.
Hortxe, sekulako ingeniaritza-lana aurki dezakegu, hau da, Millauko biaduktua.
Zubi hori eraikitzeko, “ingenio” handia izatea beharrezkoa izan zen, alegia, buruazkartasuna, zorroztasuna eta asmamena  beharrezkoak izan ziren.
Gainera, esan daiteke zubigintzaren historioan, Millauko zubia azkeneko atala izan daitekeela.  Duela 1000 urte erromatarrak maisuak izan ziren arlo honetan, nahiz eta harriak erabili. Kontuan hartu behar dugu material hori mugatua zela eta haiek egindako arkuak txikiak zirela.
Denboraren poderioz, beste material batzuk erabiltzen hasi ziren; besteak beste: altzairua, hormigota eta abar.
Egun, bi teknika erabiltzen dira zubiak eraikitzeko:
a)    Zubi-esekiak: Kable bertikalak erabiltzen dira plataformak tinkatzeko.
b)     Zubi-tenkatuak: Kable diagonalak erabiltzen dira.
Millauko zubia tenkatua da eta  6  kilometroko zabalera dauka eta 8  zutabetan oinarrituta dago. Punturik altuena 245 metrokoa da eta zubi osoa zeharkatzeko auto batek 140 kilometroko abiaduran minutu bat eta hamalau segundo behar ditu.
Egitura txiki guztiekin gertatzen den bezala, fisikaren menpe daude, eta gure biaduktua ere bai; hots, hotza egiten duenean uzkurtu eta beroarekin, kontrakoa, zabaldu egiten  da. Beraz, malgutasuna eman behar zaie zutabeei.
Bukatzeko, esango dugu, maisu-lan hori ikustea ez dela dohainik, izan ere 7,10 euro ordaindu behar duzu biaduktua gurutzatzeko.

NORTEKO FERROKARRILA, BURDINBIDAIAK

Kaixo, adiskideak, hona gaurko lan-proposamena: aukera ezazue bikoteka segidako testuetako bat (6-8 min inguruko iraupena dute). Segidan, idatz ezazue testu horietako bakoitzaren laburpena. Laburpenarekin batera, idatzi beste bi laburpen faltsu ere. Antola itzazu hiru laburpen horiek a), b) eta c) aukeretan. Ondoren, blog honetan komentario gisa sartuko dugu bakoitza eta gainerako ikasleek ulermen-ariketa egin ahal izango dute.
Hona entzuteko testuak:

• Hooverurtegia,  
• Canaldu Midi,  
• Yerebatan,  
• Millaukobiaduktua,  
• Oresundzubia,  
• Rotterdameta dikeak,  
• Görlitzeta Dresden,  
• Edinburgo